THE REAL ME THERAPY

Μέσα στο χάος και στις δυσκολίες που είναι συνυφασμένες με τη ζωή η ελπίδα ως έννοια δίνει έναν ορίζοντα. Έχει μια δυναμική που σε κινητοποιεί να ονειρευτείς. Φαίνεται ότι πολλές φορές, όταν ο άνθρωπος ελπίζει, απαλύνει μέσα του τις δύσκολες καταστάσεις διαχειρίζεται πιο λειτουργικά δυσάρεστα συναισθήματα και σκέψεις. Η ελπίδα αναπτερώνει το ηθικό και δίνει μια προοπτική. O Β. Φράνκλ αναφέρει ότι η ελπίδα έχει μια τόσο σημαντική σημασία στη ζωή που η απώλεια της είναι ισοδύναμη με την απώλεια της ίδια της ζωής.

Σύμφωνα με τους μελετητές της Θετικής Ψυχολογίας η ελπίδα είναι μια γνωστική διαδικασία που ενέχει τη σκέψη για το μέλλον και τα μελλοντικά γεγονότα και αφορά σε συμπεριφορές όπως η δράση για την επίτευξη ενός επιθυμητού αποτελέσματος. Επίσης συμπεριλαμβάνει και τη σιγουριά ότι μέσω της προσπάθειας που καταβάλει το άτομο οι στόχοι του τελικά θα επιτευχθούν. Με τον τρόπο αυτό υποστηρίζεται η βίωση θετικών συναισθημάτων και η καλή διάθεση του ατόμου.

Η ελπίδα και η σημασία της γίνεται περισσότερο αντιληπτή από τις επιπτώσεις της απουσίας της. Όταν απουσιάζει η ελπίδα εμφανίζεται όχι μόνο το άγχος αλλά και η απελπισία, η κατάθλιψη ακόμα η απώλεια της επιθυμίας για ζωή. Ένας βοηθητικός παράγοντας για να ενισχύσει ο άνθρωπος την ελπίδα του είναι η ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία είναι ένα καταφύγιο ελπίδας, αφού όπως γράφει η ψυχοθεραπεύτρια Emmy van Deurzen στο βιβλίο της «Η Ψυχοθεραπεία και η Αναζήτηση της Ευτυχίας» : «Αντιμέτωποι με τα κακά του κόσμου οι άνθρωποι χρειάζονται ένα ήσυχο μέρος για να αναρρώσουν και να βρουν χρόνο να ανακαλύψουν, με την καθησυχαστική συμπαράσταση της βαθιάς και υποστηρικτικής ανθρώπινης επαφής ότι μπορεί να υπάρξει καινούρια ελπίδα και εμπιστοσύνη».

Συνοπτικά όταν ελπίζω :

• Μπορώ ευκολότερα να προσαρμοστώ ψυχολογικά, να επιλύσω προβλημάτα και να έχω καλύτερη υγεία.
• Όταν ελπίζω , διαμορφώνω στρατηγικές για να αντιμετωπίσω στρεσογόνες καταστάσεις.
• Δημιουργείται ένα όραμα προοπτικής στο μυαλό μου και ενισχύονται τα θετικά μου συναισθήματα.
• Όταν ελπίζω νιώθω ψυχικά ενδυναμωμένος-η. Συνεπώς είμαι και ψυχικά περισσότερο ανθεκτικός σε καταστάσεις αβεβαιότητας και δύσκολων βιωμάτων.

Η Emily Dickinson έχει γράψει:

«Είναι η ελπίδα ένα πράγμα με φτερά
που κουρνιάζει στην ψυχή μου
και δίχως λέξεις τραγουδάει τον σκοπό
χωρίς ποτέ να σταματάει».

Βιβλιογραφία :

1. H Ψυχοθεραπεία και η αναζήτηση της ευτυχίας, Εmmy Van Deurzen, Eκδόσεις Κοντύλι.
2. Hope and Coping in patients with cancer diagnosis. Barbara Felder. (2004) Cancer Nursing vol. 27, No 4.2004
3. Εισαγωγή στη θετική ψυχολογία,Εκδόσεις Τόπος (2015)

Είναι κάποιες στιγμές που ίσως κάποιοι από εμάς έχουμε πολλές απαιτήσεις από τον εαυτό μας, πολλά «πρέπει» που χρειάζεται να γίνουν και καθημερινή αυτοκριτική. Είναι κάποιες στιγμές που μια εσωτερική φωνή μέσα μας μας κρίνει. Σκέψεις όπως «θα έπρεπε να είχα κάνει αυτό..» ή » γιατί το έκανα έτσι..» που συνοδεύονται από υποτιμητικά σχόλια και ένα έντονο συναίσθημα απογοήτευσης. Όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά της αυτοϋποτίμησης, της τελειομανίας και της αυστηρότητας που μερικές φορές γίνεται υπέρμετρη και δυσβάσταχτη.

Όταν ο εαυτός μας είναι έτσι μας εξαντλεί, διότι μας βάζει σε έναν ατέρμονο αγώνα δρόμου. Βιώνουμε μια ανταγωνιστηκότητα με τους άλλους και μια έλλειψη ικανοποίησης από τη ζωή. Τίποτα δεν είναι αρκετό, διότι νιώθουμε ότι κι εμείς δεν είμαστε αρκετοί. Συχνά υπάρχει μια εικόνα στο μυαλό μας για το «πώς θα έπρεπε να είναι τα πράγματα» και αυτή η εικόνα μας δένει τα χέρια και δεν μας αφήνει να ζήσουμε το πώς είναι τα πράγματα τώρα.

Ας σκεφτούμε :

Πότε μιλήσαμε με αγάπη στον εαυτό μας ;

Πότε τον επιβραβεύασαμε για την πορεία του ;

Πότε του είπαμε δεν πειράζει όταν η πορεία δεν ήταν έτσι όπως την είχαμε στο μυαλό μας ;

«Δεν πειράζει που δεν πέτυχες, δεν πειράζει που έχασες, δεν πειράζει που είσαι λιγότερο τέλειος . Απλά δεν πειράζει».

Είσαι όμως άνθρωπος. Και άνθρωπος σημαίνει έχω ατέλειες . Και ψυχική υγεία σημαίνει αγκαλιάζω τις ατέλειές μου, εναρμονίζομαι με τον εαυτό μου , τις αποδέχομαι και προχωράω.

Μέσα στην εποχή της κρίσης που όλοι πιεζόμαστε, χρειαζόμαστε λιγότερη αυτοκριτική και αυστηρότητα και περισσότερη αγάπη προς τον εαυτό μας.

Eίναι η καθημερινότητα που είναι βαριά; Είναι η δύσκολη κατάσταση μιας πανδημίας που σε έχει εγκλωβίσει και σου στερεί πράγματα που για σένα είναι ουσιαστικά ; Eίναι οι οικονομικές δυσκολίες; H θλίψη; Tο άγχος κάπου να φτάσεις; Tο παρελθόν που δεν σε αφήνει να πας παρακάτω ; O φόβος για αυτό που δεν θες να έρθει; H ψυχική εξουθένωση; H μοναξιά; Ένα τέλος που ήρθε, ενώ δεν το περίμενες; Είναι η αποξένωση από τον ίδιο σου τον εαυτό και τις ανάγκες του ;

Ποιος είναι ο καθημερινός σου αγώνας ; Ποια είναι η δική σου προσωπική δυσκολία που είναι εκεί κάθε φορά και κάνει την εμφάνισή της ; Είναι εκεί να σου θυμίσει κάτι που δεν θες. Είναι εκεί να σε ενοχλήσει, να σε κάνει να λυπάσαι ή να απογοητεύεσαι. Τον έχεις αναγνωρίσει τον αγώνα σου ; Ξέρεις την μορφή του ; Του έχεις δώσει μέσα σου την αποδοχή που του χρειάζεται;

Για όλους μας υπάρχει ένας προσωπικός αγώνας. Όλοι με κάτι παλεύουμε. Για κάτι προσπαθούμε. Και αυτός ο αγώνας είναι του «εδώ και τώρα» , δεν είναι ίδιος κάθε φορά, εξελίσσεται όπως η ζωή, βελτιώνεται, αλλάζει, δυναμώνει ή απλά υπάρχει μέσα σου ήρεμος χωρίς να ζητάει κάτι από έσενα. Είναι η στιγμή που τον έχεις διαχειριστεί.

Πώς μπορώ να αποφορτιστώ από την προσωπική μου πάλη ;

1. Aναγνώρισε τον αγώνα σου. Δες την ανθρώπινη σου διάσταση και τι είναι αυτό που δυσκολεύει εσένα προσωπικά, χωρίς να κάνειςσυγκρίσεις με τους άλλους. Υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, άρα και τα προσωπικά βιώματα και οι αγώνες του καθενός από εμάς δεν μπορούν να συγκριθούν.
2. Καλλιέργησε την αυτοσυμπόνια. Η αυτοσυμπόνια είναι μια καινούρια έννοια στην ψυχολογία που σύμφωνα με την Κristin Neff -ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τέξας- ορίζεται σαν μια «στάση ζεστασίας και αποδοχής απέναντι στις πλευρές του εαυτού μας σε στιγμές πόνου ή αποτυχίας«. Η αυτοσυμπόνια περιέχει την έννοια της καλοσύνης, έρχεται σε αντίθεση με την κριτική ή εχθρική στάση απέναντι στον εαυτό μας και δεν πρέπει να συγχέεται με την αυτολύπηση.
3. Διώξε την τελειομανία, τις προσδοκίες και την αυστηρότητα απέναντι στον εαυτό σου. Δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται, αφού και οι τρεις έννοιες ταλαιπωρούν συχνά την ανθρώπινη ύπαρξη. Μια απλή αναγνώριση ότι «αυτή τη στιγμή είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου» , είναι πολύ ισχυρή έτσι ώστε να αλλάξει τον τρόπο που βιώνω τον προσωπικό μου αγώνα.
4. Επικοινώνησε. Δεν είναι ανάγκη να είναι κάτι «σοβαρό» για να μιλήσεις. Αναζήτησε ένα κοντινό σου πρόσωπο ή ακόμα και έναν ειδικό και μοιράσου μαζί του αυτό που σε απασχολεί.

Ας μιλήσουμε μεταξύ μας. Ας ανοιχτούμε να πούμε για τον δικό μας αγώνα αλλά και για να ακούσουμε τον αγώνα του άλλου : του φίλου μας, της φίλης μας, του συντρόφου μας , του συναδέλφου μας, του συγγενή μας.

Ας μοιραστούμε τους αγώνες μας με μια κατανόηση ότι όλοι με κάτι παλεύουμε. Μιλώντας ερχόμαστε πιο κοντά. Αυτή η επαφή είναι αυτή που μπορεί να κάνει τον αγώνα μας να μοιάζει λιγότερο δυσβάσταχτο.

Σύμφωνα με τον Carl Rogers : «Στην πραγματικότητα καθένας από εμάς είναι από μόνος του ένα νησί και μπορεί να χτίσει γέφυρες με άλλα νησιά μόνο εάν, αρχικά, είναι διατεθειμένος να είναι ο εαυτός του και να του επιτρέπεται να είναι ο εαυτός του».

Μπορείς να είσαι ο εαυτός σου , όταν αποδέχεσαι τον αγώνα σου και τον αναγνωρίζεις.

H Εlizabeth Kubler- Ross έχει γράψει ότι :《Ένας ευγνώμων άνθρωπος είναι ένας πανίσχυρος άνθρωπος, γιατί η ευγνωμοσύνη γεννάει τη δύναμη. Κάθε είδους αφθονία βασίζεται στην ευγνωμοσύνη μας για αυτά που έχουμε》. 《Όταν η ζωή που ζούμε ‘μας φτάνει‘, δεν έχουμε ανάγκη από τίποτα περισσότερο》.

Τι είναι η ευγνωμοσύνη ;

H ευγνωμοσύνη αποτελεί την αίσθηση χαράς και διάθεσης του ατόμου να εκφράσει τις ευχαριστίες του ως ανταπόδοση για ό,τι θεωρεί ότι του χαρίζεται. Σύμφωνα με έρευνες η βίωση της ευγνωμοσύνης φαίνεται ότι έχει θετικά αποτελέσματα στη ζωή του ανθρώπου αφού οδηγεί σε καλύτερη φυσική κατάσταση, αυξημένη αισιοδοξία, μειωμένα επίπεδα στρες και μεγαλύτερη συνολικά ικανοποίηση από τη ζωή (Emmons & Crumbler, 2000). Eπίσης τα άτομα που έχουν την τάση να νιώθουν ευγνωμοσύνη αναφέρουν και περισσότερα θετικά συναισθήματα, ζωτικότητα και μειωμένα επίπεδα κατάθλιψης, ενώ φαίνεται ότι έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής (Σταλίκας, 2015).

Πώς μπορώ να εξασκήσω την ευγνωμοσύνη στην καθημερινότητα μου ;

• Oι λίστες ευγνωμοσύνης είναι μια καλή αρχή για να εξασκηθούμε σε αυτή και την κάνουμε μέρος της καθημερινότητάς μας, όπως το να γράφουμε τρία πράγματα που πήγαν καλά μέσα στη μέρα μας και γιατί.

• Αν δεν τα γράφουμε, μπορούμε να στοχαστούμε πάνω σε αυτά.

• Με τη συμπεριφορά μας μπορούμε, επίσης, να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας σε ένα άτομο που μας βοήθησε.

Πώς η ευγνωμοσύνη βελτιώνει τη ζωή μου ;

Σύμφωνα με έρευνες ( Wood et al.,2010 ) όταν έχω μια στάση εκτίμησης απέναντι στη ζωή βελτιώνεται η ποιότητα των διαπροσωπικών μου σχέσεων, η συναισθηματική μου αντίληψη και τείνω να κατηγορώ λιγότερο τον εαυτό μου . Επίσης με την ευγνωμοσύνη επανερμηνεύω θετικά το γεγονός και αναπτύσσομαι μέσα από αυτό. Η ευγνωμοσύνη με κάνει να είμαι περισσότερο δημιουργικός, ενώ παράλληλα με οδηγεί στο να ζητήσω βοήθεια σε περίοδο κρίσης.

Καθένας από εμάς έχει τους δικούς του προσωπικούς λόγους να είναι ευγνώμων ακόμα και στην περίοδο αυτή της κρίσης που βιώνουμε. Στρέφοντας την προσοχή μας περισσότερο σε αυτό που έχουμε και λιγότερο σε αυτό που μας λείπει χτίζουμε το δρόμο για μια ζωή γεμάτη από όλες τις απόχρωσεις, πιο πλούσια και ικανότερη να μας οδηγήσει σε ψυχολογική και συναισθηματική ωριμότητα και αυτάρκεια. Όταν κοιτάω τη ζωή μου εσωτερικά και εκτιμώ καθημερινά κάποιες στιγμές της, τελικά βγαίνω νικήτης στον δικό μου προσωπικό αγώνα.

Βιβλιογραφία :

Emmons, R.A. & Crumpler, C.A. (2000). Gratitude as human strength: Appraising the evidence. Journal of Social and Clinical Psychology,19, 56-69.

Κubler Ross E. (2004). Μαθήματα Ζωής, Europubli.

Nezlek, J., Newman D., Thrash, T. (2017). A daily diary study of relationships between feelings, The Journal of Positive Psychology.

Σταλίκας- Μυτσκίδου (2015). Eισαγωγή στη Θετική Ψυχολογία, Εκδόσεις Τόπος.

Wood, A. , Froh, J. , Genghty, A. (2010). Gratitude and well being: A review and theoritical intergration. Clinical Psychology Review

Eίτε πρόκειται για τη διαδρομή που κάνω κάθε μέρα να πάω στη δουλειά μου, είτε για την διακόσμηση του σπιτιού μου, είτε για την εμφάνισή μου, για ένα νέο χόμπι, μια καινούργια συνήθεια, για τον τρόπο που δουλεύω, είτε για την εισαγωγή νέων συνηθειών στην καθημερινότητά μου, η αλλαγή είναι μέρος της διαδικασίας της ζωής και ένα μέρος της δικής μας εσωτερικής ωρίμανσης. Σύμφωνα με τον Ε. Εrikson ακόμα και εμείς οι ίδιοι, δηλαδή, η ταυτότητα του εγώ μας αλλάζει συνεχώς λόγω της νέας εμπειρίας και των πληροφοριών που αποκτάμε στις καθημερινές αλληλεπιδράσεις μας με τους άλλους.

Εσωτερικά και εξωτερικά, σε πρακτικό επίπεδο ή σε επίπεδο σχέσεων με τους άλλους ή ακόμα και με τον εαυτό μας το να αλλάζεις είναι μια διαδικασία σύνθετη, χρονοβόρα και πολλές φορές με αρκετό βαθμό δυσκολίας, αφού κάποιες αλλαγές, οι οποίες δεν είναι δική μας επιλογή, είναι ορισμένες φορές ακόμα και επώδυνες.

• Πόσο έτοιμος-η είμαι έτσι ώστε να επιλέξω να αλλάξω ;

Kάθε αλλαγή εμπεριέχει και μια διαδικασία απώλειας. Κάτι γνωστό και οικείο σε εμένα «γκρεμίζεται» και κάτι καινούριο εκεί πρέπει να βρω για να «χτίσω«. Το γκρέμισμα όμως είναι το πιο δύσκολο, είτε είναι δική μου απόφαση είτε όχι. Μπορώ να αλλάξω, αν είμαι έτοιμος-η. Όλα ξεκινάνε από την απόφασή μου και την ετοιμότητά μου. Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τον ίδιο χρόνο ετοιμότητας για αλλαγή. Ακούω και σέβομαι τους δικούς μου ρυθμούς.

• Πόσο εύκολο είναι να αφήσω το παλιό ; Nα ξεμάθω κάτι και να μάθω κάτι καινούργιο ;

‘Mε βόλευε αυτή η δουλειά γιατί την ήξερα….’, ‘Είχα συνηθίσει να είμαι έτσι…..’, ‘Δούλευα πάντα με αυτό τον τρόπο….’, ‘Είχα συνηθίσει αυτή τη σχέση …‘.

Δεν είναι πάντα εύκολο να αφήσω το γνώριμο και το ασφαλές και να πορευτώ προς μια νέα άγνωστη κατάσταση και εμπειρία. Δίνω χρόνο στον εαυτό μου να προετοιμαστεί και να επεξεργαστεί την αλλαγή. Επιτρέπω στον εαυτό μου ακόμα και να νοσταλγήσω ή να μου λείπει η προηγούμενη εμπειρία που βίωνα.

• Τι κερδίζω με μία αλλαγή που επιλέγω;

Η αλλαγή που εγώ επιλέγω να κάνω με εμπλουτίζει με νέες εμπειρίες, με νέα ερεθίσματα, έρχομαι σε επαφή με μια καινούρια, ανεξερεύνητη πλευρά του εαυτού μου που δεν ήξερα. Η αλλαγή με ανανεώνει.

Όταν παίρνω την απόφαση κάτι να αλλάξω αυτόματα παίρνω την απόφαση για μια άλλη ματιά της ζωής, για μια άλλη επιλογή ζωής.

Γιατί η ζωή έχει επιλογές.

• Τι με κινητοποιεί για να αλλάξω κάτι στη ζωή μου ;

Προκειμένου να επιχειρήσω μια συνειδητή αλλαγή, υπάρχει συχνά ένα αίσθημα δυσαρέσκειας ότι κάτι με έχει κουράσει. Κάτι ίσως δεν είναι λειτουργικό στην προηγούμενη κατάσταση και πλέον δεν μου ταιριάζει. Νιώθω κόπωση από το επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Ή ακόμα ότι έχω τη διάθεση και νιώθω έτοιμος-η να τολμήσω , να ρισκάρω, να βγω από την ασφάλεια.

Το χτίσιμο της αλλαγής θέλει χρόνο, αλλά αξίζει η επένδυση αυτή γιατί αναπτύσσω τον εαυτό μου μέσα από το διαφορετικό.

Δίνω στη ζωή μου πινελιές του διαφορετικού : ακούω έναν σταθμό που δεν είχα ξανακούσει, δοκιμάζω ένα φαγητό που δεν έχω ξαναδοκιμάσει, επιλέγω μια μουσική που δεν μου ήταν γνωστή, αλλάζω διαδρομή, αλλάζω πορεία, επιτρέπω στον εαυτό μου να δοκιμάσει να βγει από την ασφάλειά του. Ενδυναμώνομαι, γιατί αποδεικνύω στον ίδιο μου τον εαυτό, ότι με μικρές πράξεις δεν φοβάμαι το καινούριο και είμαι ανοιχτός στη ζωή.

Τολμάω την αλλαγή, τολμάω να αλλάξω τον εαυτό μου.

Θυμάμαι τα λόγια του Μαρσέλ Προυστ : «Το ταξίδι της ανακάλυψης δεν σημαίνει να ψάχνεις καινούρια μέρη, αλλά να έχεις καινούρια μάτια».

«Δεν είστε σώμα ‘και’ νους , είστε σωμανούς, ψυχοσωματικοί. Είστε και τα δύο μαζί. Έτσι ό,τι γίνεται με το σώμα επηρεάζει τον νου, και ό,τι γίνεται στον νου επηρεάζει το σώμα. Το σώμα και ο νους είναι δύο πλευρές της ίδιας οντότητας».

Aπόσπασμα από το βιβλίο «Συναισθηματική Ευδαιμονία» , Οsho (2010), εκδόσεις Εναέλιος.

Το σώμα μας από τη στιγμή που ερχόμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας είναι συχνά ο αποδέχτης της κριτικής μας. Πολύ σπάνια το ευχαριστούμε για όσα μας προσφέρει. Τις περισσότερες φορές το συγκρίνουμε φτιάχνοντας μια ιδανική εικόνα στο μυαλό μας, ενώ παράλληλα δυσανασχετούμε, απογοητευόμαστε νιώθοντας ακόμα και μειονεξία.

Πώς όμως διαμορφώνεται η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας ; Η εικόνα σώματος ή αλλιώς αυτοεικόνα είναι προσωπική στον καθένα και αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς του. Διαμορφώνεται βαθμιαία από την παιδική ηλικία ως μια πολυδιάστατη έννοια που αντιπροσωπεύει τη στάση του ατόμου προς το σώμα του. *

Συνειδητοποιώ ότι μπορώ, αλλάζοντας την οπτική μου προς το σώμα μου και μετατρέποντάς τη από μια στάση αυστηρότητας ή ντροπής, να χτίσω μια σχέση αγάπης με αυτό. Μια τέτοια αλλαγή στις πεποιθήσεις μου μπορεί να με οδηγήσει σε μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Το μόνο που μπορώ να κάνω για το σώμα μου είναι να το αγαπήσω. Ακόμα κι αν αυτό δεν μου το έμαθαν, μπορώ να κάνω εγώ μια συνειδητή νέα αρχή.

• Έχω επίγνωση ότι η ψυχική μου διάθεση επηρεάζει τη στάση που έχω απέναντι στο σώμα μου.
• Προσπαθώ να αφουγκραστώ το εσωτερικό μου κριτή και να καταλάβω πότε είμαι πολύ αυστηρός με το σώμα μου, επομένως διαστρεβλώνω την εικόνα του.
• Βρίσκω τα θετικά μου και δυνατά μου σημεία.
• Αποφεύγω τη σύγκριση με άλλους και ιδιαίτερα με εξωπραγματικά μη ρεαλιστικά πρότυπα των κοινωνικών δικτύων.
• Αναγνωρίζω τη μοναδικότητά μου.
• Αρχίζω να παρατηρώ πώς τα συναισθήματά μου, όπως το στρες ή ακόμα και ο τρόπος ζωής μου, για παράδειγμα η έλλειψη ύπνου ή η κούραση επηρεάζουν το σώμα μου.
• Δίνω έμφαση στη γενικότερη ευεξία που αντλώ από τη ζωή μου, όπως από τις σχέσεις μου, τις δραστηριότητές μου, τον ελεύθερό μου χρόνο και επενδύω σε αυτές.
• Αναγνωρίζω ότι καλές συνήθειες όπως η ενυδάτωση, ο ποιοτικός ύπνος και η σωματική κίνηση ευεργεί το σώμα μου.
• Δεν διστάζω να ζητήσω βοήθεια από έναν ειδικό όταν νιώθω ψυχική ή σωματική δυσφορία.
• Πάνω από όλα, όμως, ευχαριστώ το σώμα μου για όσα μου προσφέρει καθημερινά και εγώ τα θεωρώ δεδομένα.

Αφήνω τον εαυτό μου να νιώσει περισσότερη αγάπη για το σώμα μου, να αιστανθώ πιο κοντά, πιο οικεία και έτσι να αναδυθεί ένα νέο είδος φιλίας. Μέχρι τώρα απλώς το χρησιμοποιούσα. Δεν έχω πει ούτε ένα ευχαριστώ και αυτό με υπηρετεί με κάθε δυνατό τρόπο.

* Απόσπασμα από σημειώσεις της καθηγήτριας και κλινικής ψυχολόγου Κωστογιάννη Χρυσούλας (2020) στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος ‘Στρατηγικές Ανάπτυξης Εφηβικής Υγείας’ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μετά από ένα δύσκολο για όλους διάστημα, οι στιγμές που θα έχουμε ίσως την ευκαιρία να ξεκουραστούμε, να φύγουμε ή να βρεθούμε με αγαπημένα μας άτομα είναι στιγμές πολύτιμες και αξίζει να τις ζήσουμε και να τις αφήσουμε να μας απορροφήσουν.

Πώς όμως μπορώ να ηρεμήσω το μυαλό μου από σκέψεις που ‘σκοτώνουν τη χαρά’ ; Πώς μπορώ να αφεθώ στη μαγεία των όμορφων στιγμών και να επικεντρωθώ στο παρόν χωρίς να αφήνω τον εαυτό μου να περιπλανιέται στο παρελθόν και να θλίβομαι, ή στο μέλλον και να αγχώνομαι ;

Μπορώ να μάθω να απολαμβάνω πιο ουσιαστικά τις στιγμές μου όταν :

1. Aπορροφιέμαι στη στιγμή. Συγκεντρώνομαι στη θετική εμπειρία που βιώνω και δεν αφήνω τον εαυτό μου να αποσπάται με πληθώρα ερεθισμάτων.
2. Εκφράζω το θετικό μου συναίσθημα με λόγια και κινήσεις. Για παράδειγμα σωματικά γελάω, χαχανίζω,χοροπηδάω ή λεκτικά βγάζω επιφωνήματα χαράς και ενθουσιασμού : «τέλεια!», «ουάου», κάνω «μμμ» την ώρα που τρώω κάτι απολαυστικό.
3. Οξύνω τις αισθήσεις μου. Εντείνω την ικανοποίηση επικεντρώνοντας την προσοχή μου σε συγκεκριμένα ερεθίσματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του τρόπου απόλαυσης είναι το κλείσιμο των ματιών όταν απολαμβάνει κανείς μια μουσική που τον συγκινεί,ή, όταν βρίσκεται σε κάποιο μέρος στη φύση και θέλει να ακούσει τους ήχους από τα πουλιά, τον ήχο της θάλασσας, τη ροή του ανέμου.
4. Γεμίζω τη μνήμη μου με θετικές στιγμές. Αποθηκεύω στο μυαλό μου εικόνες σαν να τραβάω μια «νοητική φωτογραφία» όπου θα μπορώ στο μέλλον να την ξαναθυμηθώ.
5. Συγχαίρω τον εαυτό μου. Μετά από κάποια θετική εμπειρία συγχαίρω τον εαυτό μου εσωτερικά με διάφορες σκέψεις.
6. Μοιράζομαι τη θετική στιγμή με κάποιον. Όταν μοιράζομαι τη θετική μου εμπειρία με τον κατάλληλο άνθρωπο εκείνη τη στιγμή ή σκέφτομαι ότι θα την μοιραστώ σύντομα, βοηθάω στο να ενδυναμώσω τα θετικά συναισθήματα που βιώνω.
7. Έχω επίγνωση του χρόνου που περνάει. Θυμίζω στον εαυτό μου πόσο σημαντικό είναι να χαρώ αυτό που μου συμβαίνει. Είναι σημαντικό να επικεντρωθώ στη χαρά και στο συναίσθημα του «τίποτα δεν είναι δεδομένο».
8. Μετρώ τις ευλογίες μου. Έχω επίγνωση των πραγμάτων στη ζωή μου για τα οποία είμαι τυχερός-ή που υπάρχουν.
9. Συγκρίνω προς το θετικό. Θυμίζω στον εαυτό μου πώς ένιωθα πριν , όταν αυτή η θετική εμπειρία δεν υπήρχε, πώς θα ένιωθα τώρα αν αυτή η θετική εμπειρία δεν είχε συμβεί.
10. Σταματώ τις σκέψεις που σκοτώνουν τη χαρά. Προσπαθώ να σταματήσω τις σκέψεις που σαμποτάρουν την διαδικασία της απόλαυσης όπως : » Καλά περνάμε αλλά αν….. θα ήταν καλύτερα».*

Μαθαίνοντας να απολαμβάνω, γεμίζω τη ζωή μου με θετικές στιγμές , μαθαίνω να αποθηκεύω στο μυαλό μου και στη μνήμη μου ό,τι όμορφο υπάρχει γύρω μου. Βρίσκομαι πιο ενεργά στο «εδώ και τώρα» , στέκομαι στην εμπειρία που βιώνω , ενδυναμώνω την έντασή της και στο μέλλον θα ανατρέξω σε αυτή, θα την αναπολήσω και θα θυμηθώ τα θετικά συναισθήματα που ένιωσα.

Ας επιτρέψουμε και ας μάθουμε στον εαυτό μας να απολαμβάνει!

*Απόσπασμα από το βιβλίο :

«Εισαγωγή στη Θετική Ψυχολογία», Επιμέλεια: Aναστάσιος Σταλίκας-Πασχαλιά Μυτσκίδου ( Εκδόσεις Τόπος, 2015).

Yπάρχουν στιγμές που κάτι μέσα μου με ενημερώνει ότι δεν είμαι καλά. Άλλες φορές το καταλαβαίνω, άλλες πάλι όχι και το προσπερνάω. Όταν το καταλαβαίνω νιώθω ότι κάτι με ενοχλεί, κάτι με δυσκολεύει, αλλά δεν ξέρω τι ακριβώς είναι. Θέλω να βάλω όνομα σε αυτό το συναίσθημα, οπότε συχνά το ονομάζω άγχος, ανησυχία, κακή διάθεση, θλίψη, νεύρα ή θυμό. Πολλές φορές μου αρέσει να ανακαλύπτω ότι κάποιος άλλος ή κάποιο γεγονός ευθύνεται για την ανεξήγητη δυσφορία μου, οπότε προτιμώ να μεταθέτω εκεί την ευθύνη.

Άλλες πάλι φορές δεν το καταλαβαίνω και το προσπερνάω. Αλλά όσο και να το ‘θάβω’ αυτό επιμένει και επανέρχεται με διάφορες μορφές. Ξαφνικά με πονάει το κεφάλι μου ή νιώθω μια ξαφνική σωματική αδιαθεσία. Το σώμα μου με ενημερώνει ότι αυτό που θα ήθελα να αγνοήσω είναι επίμονο και κάνει πάλι την εμφάνισή του.

Eπίσης αν είμαι τυχερός ή τυχερή μου το «καθρεφτίζουν» οι άνθρωποι που με νοιάζονται: ‘Τι έχεις; ‘

‘ Tι έχω ; ‘

Συχνά δεν έχουμε ανοχή απέναντι στα δύσκολα συναισθήματα. Τα κρίνουμε και τα ‘θάβουμε’ κάπου μέσα μας. Έτσι γίνεται πιο «εύκολο» να συνεχίσει η μέρα μας και κατ’επέκταση να συνεχίσει η ζωή μας.

‘Γιατί νιώθω έτσι τώρα;’ , ‘Πρέπει να συνέλθω..’, ‘Οι άλλοι δεν νιώθουν όπως εγώ..’, ‘Πρέπει να νιώθω αλλιώς’, είναι λίγες από τις σκέψεις και τους αυτόματους διαλόγους που κάνουμε με τον εαυτό μας και τον πιέζουμε να συνέλθει και να ‘γίνει γρήγορα καλά’. Μια συνηθισμένη αντίδραση είναι να κάνουμε κάτι άλλο για να ξεχαστούμε ή να αλλάξουμε την κουβέντα.

Τι έχω ; Δίνω λίγα λεπτά στον εαυτό μου να έρθω σε επαφή. Να συνειδητοποιήσω και να αποδεχτώ ότι κάτι έχω σήμερα χωρίς να νιώθω ντροπή ή ενοχή.

Είναι οκ να μην είμαι οκ.

Μου επιτρέπω σήμερα να μην είμαι καλά.

Μου δίνω χρόνο.

Από τη στιγμή που θα αποδεχτώ ότι δεν νιώθω πολύ καλά, έχω κάνει ένα μεγάλο πρώτο βήμα για την ψυχική μου υγεία. Το βήμα αυτό λέγεται αυτοεπίγνωση. Γνωρίζω ότι κάτι έχω και όταν το αποδέχομαι σταδιακά θα το ονομάσω- ή μπορεί και όχι- στην συνέχεια, όμως, θα προσπαθήσω να το διαχειριστώ. ‘Η θα του δώσω χρόνο απλά να περάσει. Σιγά σιγά. Ένα βηματάκι τη φορά.

Το σημαντικότερό μας βήμα το κάνουμε όταν ερχόμαστε σε επαφή με τα συναισθήματά μας.

Η επαφή μου με τα συναισθήματά μου είναι ο δρόμος για την ψυχική μου υγεία.

1. Γιατί έχω εγκλωβιστεί σε ένα προσωπικό μου αδιέξοδο.
2. Γιατί νιώθω ότι έχω κολλήσει, ότι έχω βουλιάξει και θέλω να σωθώ.
3. Γιατί νιώθω θλίψη και δεν βρίσκω νόημα σε τίποτα.
4. Γιατί μόνος-η μου ανακυκλώνω τον ίδιο φαύλο κύκλο σκέψεων.
5. Γιατί θέλω να απλώσω το χέρι και να ζητήσω βοήθεια.
6. Γιατί θέλω να βρω τον εαυτό μου και να αποδεχτώ τη ζωή μου έτσι όπως είναι.
7. Γιατί θέλω να με βοηθήσω!
8. Γιατί θέλω να νιώσω ότι δεν είμαι μόνος-η σε αυτή την πορεία.

Για όλα αυτά και για έναν ακόμα μακροσκελή κατάλογο προσωπικών μου αναγκών που θέλω να ακουστούν : Παίρνω την απόφαση και λέω ΝΑΙ , θα αρχίσω ψυχοθεραπεία!